การตั้งถิ่นฐานของชุมชนมนุษย์ถือเป็นการตกผลึกทางกายภาพเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย อันสอดคล้องกับวิถีชีวิต ทรัพยากร และความมั่นคงแห่งเผ่าพันธุ์ การที่กลุ่มชนใดกลุ่มชนหนึ่งจะเลือกที่อยู่อาศัยของตนและได้มีผู้คน จำนวนมากเข้ามาอาศัยรวมกันเป็นชุมชน หมู่บ้าน หรือชุมชนเมืองนั้น แหล่งที่ตั้งจะต้องมีความจำเป็นด้านปัจจัยทางสภาพแวดล้อม เช่น แหล่งน้ำ พื้นที่สำหรับเพาะปลูก ป่าไม้ โคก ดอน ห้วย หนอง คลอง บึง กุด สระ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการช่วยผลักดันให้เกิดการผลิตเพื่ออุปโภคบริโภค ในชีวิตประจำวันของผู้ที่อยู่อาศัย
เมื่อมนุษย์ได้ร่วมกันตั้งถิ่นฐานที่อยู่อาศัยขึ้น ก็มีการตั้งชื่อชุมชนไว้เรียกขาน หรือสื่อความหมายให้เข้าใจระหว่างกัน เนื่องจากชื่อนั้นเป็นนามบัญญัติที่สมมติขึ้นเรียกเพื่อให้มีความหมายถึงตัวตนหรือสถานที่อันมีอยู่จริง หรือสถานที่จำลองให้มีอยู่ ณ ที่นั้น ๆ ซึ่งถือเป็นแบบแผนของสังคมมนุษย์ที่ได้ถ่ายทอดวัฒนธรรมการเรียกชื่อมาด้วยวิธีต่าง ๆ ตั้งแต่การบอกเล่าด้วยปากที่เรียกว่า “มุขปาฐะ” หรือการบันทึกในรูปแบบของศิลาจารึก บทวรรณกรรม ประวัติศาสตร์ชุมชน ตลอดทั้งจดหมายเหตุต่าง ๆ
ในการตั้งชื่อบ้านนามเมืองนั้น หลักใหญ่ ๆ จะต้องอาศัยจุดเด่นทางธรรมชาติ หรือสิ่งแวดล้อมของชุมชนที่ปรากฏ คือแหล่งน้ำ ภูเขา ป่าไม้ พื้นราบ หรืออื่น ๆ มาเป็นนามบัญญัติ โดยใช้ภาษาท้องถิ่นอันเป็นที่รับรู้เข้าใจร่วมกันมากำหนดเป็นชื่อ ด้วยเหตุนี้การที่จะทำให้เข้าใจชื่อบ้านนามเมืองอย่างแท้จริงก็จะต้องศึกษาค้นคว้า ตีความให้สัมพันธ์กับภาษาของท้องถิ่นเหล่านั้นด้วย
ชื่อบ้านนามเมืองเป็นหลักฐานอีกด้านหนึ่งที่จะทำให้รับรู้ถึงสภาพการดำรงชีวิต อาชีพ เศรษฐกิจ และสังคมของกลุ่มชน ทำให้มองเห็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษในการเลือกตั้งถิ่นฐานอันสอดคล้องเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิต จึงนับว่าเป็นสาระที่น่าสนใจศึกษา และเก็บรวบรวมไว้เป็นข้อมูลพื้นฐานอันสำคัญอย่างยิ่ง
คำขวัญ: พระธาตุเป็นศรี วารีลำปาว สาวงามภูไทย ไร่อ้อยอุดม
แผนที่จังหวัดอุดรธานี เน้นอำเภอศรีธาตุ
พิกัด: 16°58′22″N 103°13′0″E
ประเทศ ไทย/จังหวัด อุดรธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด 512.5 ตร.กม. (197.9 ตร.ไมล์)
ประชากร (2565)
• ทั้งหมด 48,523 คน
• ความหนาแน่น 94.67 คน/ตร.กม. (245.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 41230
รหัสภูมิศาสตร์ 4109
ที่ตั้งที่ว่าการ ที่ว่าการอำเภอศรีธาตุ ถนนสมศิริ ตำบลศรีธาตุ อำเภอศรีธาตุ จังหวัดอุดรธานี 41230
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอศรีธาตุตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอกู่แก้วและอำเภอไชยวาน
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอวังสามหมอ
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่าคันโท (จังหวัดกาฬสินธุ์)
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอกุมภวาปี
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอศรีธาตุแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 ตำบล 86 หมู่บ้าน
1.
(Si That)
12 หมู่บ้าน
2.
(Champi)
17 หมู่บ้าน
3.
(Ban Prong)
11 หมู่บ้าน
4.
(Hua Na Kham)
17 หมู่บ้าน
5.
(Nong Nok Khian)
8 หมู่บ้าน
6.
(Na Yung)
10 หมู่บ้าน
7.
(Tat Thong)
11 หมู่บ้าน
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอศรีธาตุประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่
เทศบาลตำบลศรีธาตุ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลศรีธาตุ
เทศบาลตำบลจำปี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจำปีทั้งตำบล
เทศบาลตำบลหัวนาคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวนาคำทั้งตำบลและบางส่วนของตำบลหนองนกเขียน
เทศบาลตำบลบ้านโปร่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโปร่งทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลศรีธาตุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีธาตุ (นอกเขตเทศบาลตำบลศรีธาตุ)
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองนกเขียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองนกเขียน (นอกเขตเทศบาลตำบลหัวนาคำ)
องค์การบริหารส่วนตำบลนายูง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนายูงทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลตาดทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาดทองทั้งตำบล