อำเภอโนนสะอาด เดิมอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี เป็นท้องถิ่นที่ตั้งของ
เส้นทางแยกสำหรับผู้ที่เดินทางจากกรุงเทพฯ จะไปยังภาคอีสานตอนบนโดยเส้นทางจะเป็นเส้นทางแยกออก
จากกันที่บ้านกุดดอกคำ ตำบลโพธิ์ศรีสำราญในปัจจุบัน โดยเส้นทางอีกสายหนึ่งจะแยกไปทางทิศตะวันออก
เข้าสู่จังหวัด สกลนคร นครพนม ซึ่งเป็นชุมทางการเดินทางที่สำคัญในอดีต และยังคงสภาพเดิมให้เห็นอยู่ใน
ปัจจุบัน ต่อมาได้มีการพัฒนาโดยการตัดเส้นทางคมนาคมใหม่โดยมีถนนมิตรภาพสายขอนแก่น – อุดรธานี
ปัจจุบันเกิดขึ้นในช่วงปีพุทธศักราช ๒๕๐๙ – ๒๕๑๕ ทำให้การคมนาคมสะดวกสบาย ความเจริญรุ่งเรืองจึง
ขยายตัวมาสู่บ้านโนนสะอาด ตำบลโนนสะอาด ซึ่งแยกจากตำบล -โพธิ์ศรีสำราญ ซึ่งด้วยอิทธิพลของเส้นทาง
สายมิตรภาพ ทำให้ประชาชน ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทยลาวหรือไทยอีสาน ซึ่งอพยพมาจากจังหวัดต่าง ๆ
ในภาคอีสาน ได้แก่ จังหวัดมหาสารคาม จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดยโสธร จังหวัดอุบลราชธานี
จังหวัดขอนแก่นและจังหวัดศรีสะเกษ ที่เป็นคนพื้นเพจังหวัดอุดรธานี จะมีอยู่ไม่มากนักซึ่งส่วนใหญ่จะอพยพมาจากจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดร้อยเอ็ด เกือบร้อยละ ๗๐ ของประชากรทั้งหมดของอำเภอโนนสะอาด โดยต่างอพยพมาในลักษณะเพื่อการจับจองที่ดิน พร้อมทั้งตั้งรกรากการทำมาหากินหักร้างถางพง ทำไร่ ทำนา ปลูกสร้างบ้านเรือนที่อยู่ ร้านค้าและโรงงานในเขตบ้านโนนสะอาด เมื่อประมาณปีพุทธศักราช ๒๔๗๐ เป็นต้นมา ซึ่งเมื่อความเจริญขยายตัวมาสู่บ้านโนนสะอาด มีผู้คนอพยพมาตั้งรกรากทำมาหากินที่บ้านโนนสะอาดเพิ่มมากขึ้นกลายเป็นชุมชนใหญ่ประกอบกับอำเภอกุมภวาปี เป็นอำเภอใหญ่มีพื้นที่การปกครองของกว้างไกล ทางราชการจึงได้ยกฐานะเพื่อความเหมาะสมในการปกครองชุมชน และตั้งบ้านโนนสะอาด ขึ้นเป็นกิ่งอำเภอโนนสะอาด เมื่อวันที่ ๒๐ มกราคม ๒๕๑๗
ในครั้งแรกมี ๓ ตำบล คือ ตำบลโนนสะอาด ตำบลโพธิ์ศรีสำราญ และตำบลบุ่งแก้ว และอีก ๓ ปีต่อมา ได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะให้เป็นอำเภอโนนสะอาด เมื่อวันที่ ๑๓ เมษายน ๒๕๒๐ก่อนจะกลายมาเป็นอำเภอโนนสะอาดจากสภาพภูมิศาสตร์ ตลอดจนข้อมูลสำคัญต่าง ๆ จากการเปลี่ยนแปลงและยกฐานะแยกตัวออกจากอำเภอกุมภวาปีจังหวัดอุดรธานี มาตั้งเป็นกิ่งอำเภอโนนสะอาด ได้มีการประชุมปรึกษาหารือจากกลุ่มชนหลายฝ่ายประกอบด้วยข้าราชการ พ่อค้า คหบดี พระภิกษุและประชาชน ว่าควรจัดหาที่ดินสำหรับเป็นที่ก่อสร้างที่ว่าการอำเภอโนนสะอาดและหน่วยงานทางราชการ ณ ที่แห่งใดจึงจะเหมาะสม กอปรกับ นายไพรัช สมณะ ซึ่งเป็นพ่อค้าในตำบลโนนสะอาดได้แสดงความจำนงด้วยจิตอันเป็นกุศล ได้ยกที่ดินส่วนตัวจำนวน ๔๓.๒ ไร่ ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ ๖๔ถนนมิตรภาพอุดร –ขอนแก่น ให้เป็นสมบัติของทางราชการ
คำขวัญ: เมืองอ้อยหวาน แตงร้านใหญ่ ไหมพรมสวย รวยธรรมะ
แผนที่จังหวัดอุดรธานี เน้นอำเภอโนนสะอาด
พิกัด: 16°58′42″N 102°53′36″E
ประเทศ ไทย
จังหวัด อุดรธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด 424.913 ตร.กม. (164.060 ตร.ไมล์)
ประชากร (2565)
• ทั้งหมด 49,465 คน
• ความหนาแน่น 116.41 คน/ตร.กม. (301.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 41240
รหัสภูมิศาสตร์ 4105
ที่ตั้งที่ว่าการ ที่ว่าการอำเภอโนนสะอาด เลขที่ 253 หมู่ที่ 2 ตำบลโนนสะอาด อำเภอ
โนนสะอาด จังหวัดอุดรธานี 41240
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอโนนสะอาดตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองแสงและอำเภอกุมภวาปี
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอกุมภวาปี
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอกระนวน อำเภอน้ำพอง และอำเภอเขาสวนกวาง (จังหวัดขอนแก่น)
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเขาสวนกวาง (จังหวัดขอนแก่น))
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอโนนสะอาดแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 6 ตำบล 66 หมู่บ้าน
1.
(Non Sa-at)
9 หมู่บ้าน
2.
(Bung Kaeo)
12 หมู่บ้าน
3.
(Pho Si Samran)
9 หมู่บ้าน
4.
(Thom Na Ngam)
10 หมู่บ้าน
5.
(Nong Kung Si)
11 หมู่บ้าน
6.
(Khok Klang)
13 หมู่บ้าน
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอโนนสะอาดประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่
เทศบาลตำบลโนนสะอาด ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนสะอาด
เทศบาลตำบลหนองแวงโนนสะอาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนสะอาด (นอกเขตเทศบาลตำบลโนนสะอาด)
องค์การบริหารส่วนตำบลบุ่งแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบุ่งแก้วทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์ศรีสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพธิ์ศรีสำราญทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลทมนางาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทมนางามทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกุงศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกุงศรีทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลโคกกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกกลางทั้งตำบล